Genel Kimya

Maddelerin Öz Isıları (Maddelerin Özısısı)

Öz ısı’ nın  diğer  bir  adı  da  ISINMA  ISISI’ dır.  CGS  birimleri sistemine  göre  bir  maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 °C yükseltmek için verilmesi gereken ısıdır. CGS Birimleri, santimetre (uzunluk), gram (kütle) ve saniye (zaman) birimleri temeline dayanan  ve tarafından SI Birimleri yeri alınana kadar bilim adamları arasında kullanılmış bulunan metrik sistemdir. SI  Birimleri ise, adını Uluslararası Birimler Sistemi anlamına gelen Fransızca Systeme International  d’Unites sözcüklerinin ilk harflerinden  almış , birimler  sistemidir.  SI  Birimleri  sisteminde  ISINMA  ISISI,  bir   maddenin      1 kilogramının sıcaklığını 1 Kelvin derecesi yükseltmek için verilmesi gerekli ısı miktarı olarak tanımlanır.

Isınma Isısı (Öz ısı) kavramını Joseph Black adlı İskoçyalı fizikçi ve kimyacı bilim adamı ortaya koymuştur. Bu şahıs Isı ve Sıcaklık kavramlarını da birbirinden ayırt etmiştir. Pierre Louis DULONG adlı Fransız kimyacı ile Alexis Therese PETİT  isimli Fransız fizikçi birlikte çalışmalar yaparak, elementlerin özgül ısıları ile atom ağırlıklarının  ters orantılı olduklarını bulmuşlardır. Bu yasa DULONG VE PETİT KANUNU olarak adlandırılmıştır. Buna göre , çoğu elementlerin atom ağırlıkları ile ısınma ısılarının çarpımı sabit bir sayı verir. Buna dayanarak atom ağırlığı bilinmeyen elementlerin yaklaşık Atom Ağırlığı hesaplanabilmiştir. Dulong ve Petit  Kanunu, hemen tüm elementlerde  atomal ısının yaklaşık 26.4 Joule K. mol olmasına uygun düşmektedir.

ELEMENTİN ATOM AĞIRLIĞI x ISINMA ISISI @ 26.4 JOULE K.MOL

MADDENİN ADI                            ÖZISI (Cal/g°C)

Su                                                      1.00

Buz                                                    0.50

Zeytinyağı                                          0.47

Naftalin                                              0.41

Hidrojen                                             0.41

Oksijen                                               0.22.

Bor                                                     0.58

Magnezyum                                         0.26

Alüminyum                                            0.217

Krom                                                  0.12

Manganez                                            0.115

Demir                                                  0.115

Nikel                                                   0.110

Bakır                                                   0.1

Çinko                                                  0.095

Kripton                                               0.074

Baryum                                              0.045

Uranyum                                             0.026

Cıva                                                    0.033

Gümüş                                                0.056

Kurşun                                                0.031

Bizmut                                                0.294

Cam, kum                                            0.15

MADDENİN ADI                            ÖZISI (Cal/g°C)

Hava(sabit basınçta)                          0.23

Su buharı                                          0.48

Kobalt                                              0.107

Tabloyu incelediğimizde diğer elementlerin öz  ısılarının suya göre daha az olduğunu görmekteyiz. Bu elementlerin hepsinden  kütle olarak eşit miktarda ısı versek,  sıcaklık artışı  en  az suda olur, diğerlerinin ısısı daha çok artar.

Örneğin  civanın öz ısısı  suyun 1/30’u kadardır.  Aynı miktarda su ile cıvayı birer kaba koyup eşit miktarda  ısı versek cıvadaki ısı artışının  suya göre 30 kat daha fazla olduğunu görürüz.

C su = 1.0  Cal/g°C                        Q = m . c . Dt

C cıva = 0.033 Cal/g°C

m su . c su . Dt su  = m cıva . c cıva . Dt cıva

Kütleler eşit olduğu  için ; c su . Dt su  =  c cıva . Dt cıva

1.0x Dt su  = 0.033x Dt cıva

Dt cıva  =1/0.033 x Dt cıva

Dt cıva  =30 x Dt su

Cıva kolay ısı artışı sağlayan bir madde olduğu için termometrelerde kullanılmaktadır.

Maddelerin ısınmalarındaki farklılıklar, maddelerin ayırt edici özelliklerinden  biri  olan öz ısı ile ilgilidir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu