Çözünürlük Dengesi Nedir?
Bir maddenin başka bir madde içinde, gözle görülmeyecek kadar küçük tanecikler halinde dağılarak homojen karışım oluşturması olayına çözünme denir.
Bir çözelti içinde az yada çok miktarda madde çözünmüş olabilir. Bir çözeltinin içinde çözünen madde miktarını çözeltinin derişimi belirler. Az miktarda çözünmüş madde içiren çözeltilere seyreltik, çok miktarda çözünmüş madde içerenlere de derişik çözelti denir. Doymuş çözeltilerdeki madde derişimine de o maddenin çözünürlüğü denir.
Çok çözünen maddelerin doymuş çözeltileri çözünen madde yönünden zengin, yani derişiktir. Ancak bazı katıların suda çözünürlüğü öyle azdır ki bunların çözünürlüğünü deneyle saptamak güçtür. Doymuş çözeltileri çok seyreltik olan bu çözeltilerde çözünürlük hesaplamak için denge bağıntısından yararlanılır.
Çözeltilerde tanecikler serbest olarak hareket edebildiğine ve çözeltilerin derişimlerini değiştirebildiğine göre, gazlar için belirtilen denge esasları çözeltiler içinde geçerlidir.
Örneğin suya mavi renkli bakır sülfat kristalleri atılıp karıştırılırsa, bakır sülfat parçaları küçülürken sıvının rengi gittikçe mavileşir. Bu olayda da çözünme olayı yanında çözeltideki taneciklerin yeniden katıya dönmesi (çökelme) söz konusudur. Çözünmenin hızı, çökelmenin hızına eşit olduğunda, bakır sülfat parçalarının küçülmeden kaldığı ve renk değişiminin de durduğu gözlenir. Öyleyse katının çözünmesinde dengeye ulaşılmıştır. Bu durumda çözeltinin derişimi sabit bir değerdedir.